Chrzan B. - Ekspertyza Zdrowotne następstwa przedwczesnej inicjacji seksualnej u dziewcząt, Problem ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Bogdan Chazan
Marian Gabry
ś
Maria
Ś
rodo
ń
Wiktoria Wróblewska
Ekspertyza
Zdrowotne nast
ę
pstwa przedwczesnej
inicjacji seksualnej u dziewcz
ą
t
redakcja tekstu
Prof. dr hab. med. B. Chazan
Warszawa, 16.01.2007r.
1
Ekspertyza
przygotowana dla Rzecznika Praw Dziecka
pt. „Zdrowotne nast
ę
pstwa inicjacji seksualnej u dziewcz
ą
t”.
Wst
ę
p str. 3
Prof. dr hab. med. Bogdan Chazan – dyrektor Szpitala Ginekologiczo-PołoŜniczego
im. Św. Rodziny, ul. Madalińskiego 25, 02 544 Warszawa, przewodniczący Sekcji
Demografii Medycznej Komitetu Nauk Demograficznych PAN,
sekretariat@szpitalmadalinskiego.pl
Cze
ść
I. str. 7
Dr Wiktoria Wróblewska – adiunkt w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły Głównej
Handlowej al. Niepodległości 164, 02 554 Warszawa,
wwrobl@sgh.waw.pl
1.
Wprowadzenie
2.
Dane epidemiologiczne dotyczące inicjacji seksualnej młodzieŜy w
Polsce i na świecie
3.
Społeczne, demograficzne i psychologiczne następstwa przedwczesnej
inicjacji seksualnej – przegląd literatury światowej
4.
Wczesna inicjacja seksualna a wielopartnerstwo .
5.
Społeczne i demograficzne aspekty ciąŜ i rodzicielstwa u nastolatek.
6.
Piśmiennictwo
Cze
ść
II. str. 51
Prof. dr hab. med. Marian St. Gabryś – prof. nadzw. AM we Wrocławiu, Al. Wiązowa 8a ,
53 127 Wrocław ,
mst_garys@post.pop.pl
1.
Rozwój układu immunologicznego u dziewcząt
2.
Inicjacja seksualna a zdrowie kobiety
3.
Wpływ inicjacji seksualnej kobiety na funkcje prokreacyjne w
przyszłości.
4.
Medyczne aspekty macierzyństwa nieletnich.
5.
Związek pomiędzy inicjacja seksualną i patogenezą nowotworów
narządów płciowych u kobiet.
6.
Piśmiennictwo.
Cze
ść
III. str. 64
Maria Środoń, MA(Cantab)- dyrektor wykonawczy MaterCare Polska,
m.srodon@wp.pl
1.
Psychologiczne i społeczne aspekty
2.
Polityka zdrowotna w dziedzinie aktywności seksualnej nieletnich
3.
Podsumowanie
4.
Przegląd piśmiennictwa
2
Bogdan Chazan
Wst
ę
p.
Zbyt wczesna aktywność seksualna często prowadzi do niekorzystnych
następstw zdrowotnych (choroby przenoszone drogą płciową, niepłodność i
powikłania przebiegu ciąŜ w przyszłości), urazów emocjonalnych, innych
ryzykownych dla zdrowia zachowań i urodzeń pozamałŜeńskich.
Choroby przenoszone drogą płciową (sexually transmitted diseases –
STD) pojawiają się najczęściej u osób młodych, jedna czwarta aktywnych
seksualnie nastolatek ulega takim zakaŜeniom. Szczególnie niebezpieczne są
zakaŜenia wirusowe: HIV, wirusem opryszczki a przede wszystkim wirusem
brodawczaka (HPV), który jest przyczyną zachorowań w dorosłym wieku na
raka szyjki macicy. Z kolei wśród zakaŜeń bakteryjnych najgroźniejsze dla
młodych dziewcząt jest zakaŜenie Chlamydia trachomatis, poniewaŜ prowadzi
do zapalenia jajowodów i niepłodności.
Istnieje korelacja pomiędzy aktywnością seksualną młodych osób i pojawieniem
się u nich innych antyzdrowotnych zachowań: paleniem tytoniu, piciem
alkoholu i uŜywaniem narkotyków.
Przedwczesna aktywność seksualna prowadzi nierzadko do urazów
psychologicznych, pojawienia się poczucia winy i depresji. Emocjonalne
trudności mogą wynikać z poczucia zagroŜenia chorobą lub pojawić się po
zakaŜeniu lub zajściu w nieplanowaną ciąŜę. Intymne związki wśród młodych są
często niestabilne i ich rozpad stanowić moŜe zagroŜenie dla trwałych relacji w
przyszłości. Relacje te mogą być zagroŜone poprzez pojawienie się niepłodności
czy trudności w donoszeniu ciąŜy, będących skutkiem zbyt wczesnych i
licznych kontaktów seksualnych.
3
Urodzenia pozamałŜeńskie zdarzają się szczególnie często wśród
młodocianych w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Szerzej o
problemach z tym związanych, czynnikach ryzyka jak i następstwach będzie
mowa w dalszych częściach ekspertyzy.
Jak widać, problem przedwczesnej aktywności seksualnej jest istotny z
punktu widzenia zdrowia publicznego. Walka z zagroŜeniami zdrowotnymi jest
najbardziej skuteczna wówczas, kiedy w działaniach prozdrowotnych skupimy
się na profilaktyce pierwotnej, to znaczy usuwaniu czynników ryzyka zachowań
niesprzyjających zdrowiu. Profilaktyka wtórna, to znaczy działania w kierunku
ograniczenia szkód wynikających z ryzykownych dla zdrowia zachowań jest
mniej skuteczna. Jako przykład moŜe słuŜyć zapobieganie przypadkom raka
płuca, którego jedną z przyczyn jest palenie papierosów Profilaktyka wtórna
polegać tu będzie na zaleceniu uŜywania papierosów z filtrem lub częstego
wykonywania prześwietlenia płuc. Oczywiście, takie postępowanie
profilaktyczne będzie mniej skuteczne niŜ porzucenie palenia. Podobnie w
przypadkach zagroŜeń związanych z przedwczesną aktywnością seksualną
dobre rezultaty przynoszą programy prozdrowotne ukierunkowane na
profilaktykę pierwotną – wierność, wstrzemięźliwość seksualną, opóźnienie
podjęcia współŜycia seksualnego. Barierowe środki antykoncepcyjne (wtórna
profilaktyka) są mało skuteczne w zapobieganiu STD spowodowanych przez
wirusy. Rada jaką przedstawia się w niektórych programach edukacji
seksualnej: „JeŜeli podjęłaś współŜycie płciowe, powiemy ci jak to robić
bezpiecznie” osłabia podstawowy, skuteczny przekaz zachęcający do
przedmałŜeńskiej abstynencji seksualnej : „Nie rób tego jeszcze, poczekaj na
prawdziwą miłość i małŜeństwo”. Wychowanie seksualne nie moŜe być
oderwane od świata uczuć, przyjaźni i odpowiedzialności, tłumić wraŜliwości i
wstydu. Doświadczenie uczy (przykład Wielkiej Brytanii), Ŝe wdroŜenie
programów, których celem było zmniejszenie liczby niezamierzonych ciąŜ u
nastolatek poprzez zwiększenie dostępności środków antykoncepcyjnych nie
4
spowodowało zmniejszenia aktywności seksualnej w grupach docelowych ani
liczby ciąŜ.
Programy edukacyjne ukierunkowane na abstynencję seksualną nie tylko
przekazujące wiedzę ale takŜe wpływające na zachowania i postawy okazały się
skuteczne w zmniejszaniu aktywności seksualnej u ich uczestników. Niektóre z
tych programów dostarczają wiedzę rodzicom, potrzebną by doradzić dzieciom
jak zapobiec destrukcyjnym zachowaniom seksualnym, zmniejszyć ryzyko STD
i nieplanowanych ciąŜ. Doceniając konieczność rozumienia korzyści płynących
z abstynencji seksualnej trzeba jednak umoŜliwić młodym ludziom pełne
zrozumienie istoty ryzyka i moŜliwości zapobiegania.
Zmniejszenie częstości zakaŜeń HIV w Ugandzie jakie obserwuje się od
1993 roku, w tym wśród kobiet w ciąŜy przypisuje się w duŜej części zmianom
zachowań, przede wszystkim zmniejszeniu liczby partnerów seksualnych. Nie
uwaŜa się, by decydujące było znaczenie promocji stosowania barierowych
środków antykoncepcyjnych.(J.A. Hogle – ed: What Happened in Uganda ?
Declining HIV prevalence, behavior change and the national response. USAID,
September 2002).
Zmniejszenie częstości niekorzystnych następstw zdrowotnych wczesnej
inicjacji seksualnej młodych ludzi moŜna uzyskać zwiększając dostępność
poradnictwa medycznego. Pamiętajmy, Ŝe łatwiej sprzedać lub podarować
prezerwatywę niŜ zachęcić do wizyty u ginekologa. Porada medyczna w
dostępnym miejscu, przyjazna dla pacjenta umoŜliwia podjęcie działań
wpływających na zmianę postaw i/lub minimalizujacych ryzyko powikłań.
Konieczne jest szkolenie personelu medycznego dotyczące zarówno
merytorycznej wiedzy jak i podejścia do młodego pacjenta i jego/jej rodziców.
Lekarz jest autorytetem, takŜe w edukacji dotyczącej zdrowia prokreacyjnego,
ale trzeba stwierdzić, Ŝe nie jest od do tej roli odpowiednio przygotowany. Nie
naleŜy pomijać potrzeb zdrowotnych chłopców. Dziewczęta są biologicznie
bardziej podatne na choroby przenoszone drogą płciową jednak chłopcy są
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]